هر کالای صادراتی دارای قیمتی است که قبلا توسط مرجع رسمی دولتی تعیین شده و به صورت فهرست قیمت‌های صادراتی در اختیار گمرک، بانک و سایر سازمان‌ها قرار می‌گیرد.

این موضوع از آن جهت حایز اهمیت است که تعهدسپاری ارزی صادرکنندگان نیز بر اساس همین قیمت‌گذاری‌ها تعیین می‌شود. در این میان البته برخی فعالان اقتصادی نسبت به قیمت‌گذاری اقلام صادراتی خود در گمرکات کشور اعتراض داشتند و معتقد بودند با ارزش‌گذاری بالاتر برای برخی از این اقلام، دولت میزان ارز بازگشتی حاصل از صادرات خود را افزایش می‌دهد.

گران ترین محصولات صادراتی ایران کدامند؟

اما گران‌ ترین محصولات صادراتی ایران در بازه زمانی ابتدای فروردین تا پایان روز ۱۲ اسفندماه سال جاری در کدام گروه‌ها قرار داشته اند؟ اقلام طبقه‌بندی شده در گروه «محصولات پتروشیمی» از نظر تعدد، بیشترین تعداد ردیف‌های تعرفه صادراتی را طی زمان مورد اشاره به خود اختصاص داده‌اند و به این ترتیب، این محصولات ارزآورترین محصولات صادراتی ایران بوده‌اند. با این همه، شکنندگی تداوم صادرات این محصولات در سایه تحریم‌های یک‌جانبه امریکا، نگرانی‌هایی را در مورد میزان صادرات غیرنفتی ایران به وجود آورده که قطعاً باید در نیمه نخست سال آینده از سوی متولی تجارت خارجی کشور مورد توجه قرار بگیرد. «محصولات پتروشیمی» اما برخی از گران‌ترین محصولات صادراتی ایران در بازه زمانی یادشده را نیز به خود اختصاص داده‌اند. به عنوان مثال، «اپوکسی رزین مایع E6EXCL» به قیمت هر تن ۳۱۴۵ دلار، یکی از گران‌ترین محصولات پتروشیمی صادر شده از کشور محسوب می‌شود.

فهرستی از ارزان‌ترین کالاهای صادراتی ؟

این در حالی است که به صورت کلی، ارزان‌ترین کالاهای صادراتی ایران تا تاریخ ۱۲ اسفندماه، «محصولات کشاورزی، دام پروری و شیلات» بوده‌اند که به دلیل ماهیت شان، عمدتاً‌ به صورت خام صادر می‌شوند. به عنوان مثال، انواع ماهی از قبیل «طلال و حسون»، با قیمت ۰٫۳ دلار به ازای هر کیلوگرم و «میگوی پرورشی با سر سایز ۱۵۰-۱۲۰» با قیمت یک دلار به ازای هر کیلوگرم و خمیر خرما به قیمت ۰٫۵ دلار به ازای هر کیلوگرم، در دسته ارزان‌ترین اقلام صادراتی ایران در زمان مورد اشاره قرار دارند.

«پیازچه» به قیمت هر تن ۳۲۱ دلار، و «کنسانتره سیب» به قیمت یک دلار به ازای هر کیلوگرم، از دیگر محصولات ارزان قیمت صادراتی ایران در بازه زمانی مورد اشاره بوده‌اند. از جمله استثنائات فهرست صادرات محصولات شیلات هم می‌توان به «خاویار بلوگا» اشاره کرد که قیمت صادراتی آن به ازای هر کیلوگرم، هزار یورو در نظر گرفته شده است. این در حالی است که کالاهای صادراتی دسته‌بندی شده در این فهرست، در مواردی به فهرست ممنوعه‌های صادراتی هم اضافه شده‌اند. از جمله این کالاها می‌توان به «مرغ، رب گوجه فرنگی و برخی انواع خشکبار» اشاره کرد که در بازه‌های زمانی مختلف، صادرات آنها به دلیل به هم خوردن تعادل قیمتی در بازار داخلی، ممنوع اعلام شده است.

میزان صادرات غیرنفتی ایران

اما صادرات غیرنفتی ایران در پایان سال ۱۳۹۷ هنوز مورد بررسی دقیق آماری قرار نگرفته است. از این رو، بر اساس آمار صادرات بدون نفت خام کشور در نیمه نخست سال ۱۳۹۷، متوسط قیمت کالاهای صادراتی بدون نفت خام، حدود ۴۰۸ دلار به ازای هرتن بوده که نسبت به مدت مشابه سال ۱۳۹۶، حدود ۱۷ درصد رشد را شاهد بوده است. از دیگر سو، مجموع صادرات ایران در ۳۰ گروه کالایی با بالاترین قیمت صادراتی در نیمه نخست سال جاری، تنها ۱۶۹ تن بوده اما ارزش این میزان کالا، به رقمی در حدود ۱۸۵ میلیون دلار بالغ شده است.

بنابراین، متوسط قیمت صادراتی این ۳۰ گروه کالایی حدود یک میلیون دلار به ازای هرتن، یا به عبارت ساده‌تر هزار دلار به ازای هر کیلوگرم بوده است. این نشان می‌دهد که متوسط قیمت صادراتی گران‌ترین اقلام صادراتی کشور در قیاس با متوسط قیمت کالاهای صادراتی بدون نفت خام کشور در نیمه نخست سال جاری، ۲۴۵۰ برابر گران‌تر بوده‌اند. علاوه براین، ارزش صادرات کالای بدون نفت خام ایران در نیمه نخست سال ۱۳۹۷ نسبت به مدت مشابه سال قبل با رشد ۱۳ درصدی مواجه شده و به رقم ۲۳٫۱ میلیارد دلار رسیده است.

از دیگر سو، صادرات ایران به کشورهای «چین و امارات متحده عربی» به عنوان دو مورد از مهم‌ترین صادراتی کشور، از متوسط قیمت بالاتر بوده است. این در حالی است که «امارات متحده عربی» اصلی‌ترین مقصد کالاهای صادراتی گران قیمت ایران به شمار می‌رود.

فرش و پسته ، در زمره گرانترین اقلام صادراتی ایران

از آن‌سو، در گزارش ۶ ماهه ارزش محصولات صادراتی در پایان تابستان سال۹۷، «صنایع دستی ایران» گران‌ترین اقلام صادراتی کشور را تشکیل می‌دادند، اما در گزارش اخیر، به شکل مستقیم، ردیف تعرفه‌ای مربوط به صنایع دستی قابل مشاهده نیست.

در این میان اما برخی از مرغوب‌ترین صنایع دستی ایران، ردیف‌های تعرفه مختص به خود را دارند. به عنوان نمونه، «فرش دستباف تبریز ۶۰رج به بالا» با قیمت هر متر مربع ۱۵۰۰ دلار، در زمره گران‌ترین اقلام صادراتی ایران قرار دارد. «فرش دستباف ترکمن تمام ابریشم»، به قیمت هر مترمربع حدود ۸۰۰ دلار نیز در همین دسته‌بندی قرار می‌گیرد.

قیمت گذاری محصولات گران قیمت صادراتی

از دیگر سو، صادرات برخی کالاها و قیمت‌گذاری آنها نیز جالب توجه است. به‌طور نمونه، قیمت هر کیلوگرم «مغز پسته» صادراتی ایران ۱۳٫۵ دلار در نظر گرفته شده که با احتساب دلار ۱۳ هزار تومانی، حدود ۱۷۵ هزار تومان ارزش خواهد داشت. «پسته احمد آقایی یا اکبری کشیده» هم ۹٫۵ دلار به ازای هر کیلوگرم قیمت‌گذاری شده که معادل ریالی آن حدود ۱۲۳ هزار تومان است. با اسناد به این آمارها، به نظر می‌رسد، قیمت هر دو این محصولات در داخل کشور تا حدودی بالاتر باشد و این خروج بحران ساز خشکبار کشور در قالب صادرات را توجیه می‌کند. همین موضوع در مورد صادرات برخی اقلام دخانی هم قابل مشاهده است. به‌طوری‌که قیمت هر باکس حاوی ۲۰۰ نخ «سیگار بهمن»، حدود ۱٫۵۹ دلار قیمت‌گذاری شده و این در حالی است که قیمت همین محصول در ایران احتمالا به دلیل اعمال مالیات بر مصرف دخانیات- بالاتر است.