در تجارت بین الملل خریدار محق است جهت حصول اطمینان از قدرت و قابلیت های فروشنده از او درخواست ضمانتنامه کند. در واقع ضمانت نامه مهترین ابزار مالی است که برای تأمین و تضمین قراردادهای بین المللی به کار می رود. ضمانت نامه ها در قراردادهای بین المللی برای تضمین حسن اجرای کار یا تضمین پرداخت، مورد استفاده قرار می گیرند.

ضمانت نامه دارای تقسیم بندی است از جمله:

1- ضمانتنامه غیر مشروط و عندالمطالبه unconditional and on the first demand

2- ضمانتنامه مشروط Conditional  باید اسنادی به منظور اثبات تخطی مضمون عنه ارائه شود.

3- ضمانتنامه غیرمستقیم Indirect / Counter Guarantee ذینفع ضمانتنامه، خواستار صدور ضمانتنامه از طریق بانکی خاص یا بانکی در کشور خود می شود. بانک ضامن، ضمانتنامه ی متقابلی به نفع بانک مورد نظر صادر و به آن بانک دستور صدور ضمانتنامه ی اصلی را می دهد.

طرفین ضمانتامه

1- Orderer  متقاضی ضمانتنامه

2- Guarator بانک ضامن

3- Counter Guarantor  ذینفع

4- Beneficiary مضمون له

در مورد ماهیت ضمانتنامه ها در قراردادهای بین المللی 2 دیدگاه وجود دارد: 1- دیدگاهی که تعهد بانک به موجب ضمانتنامه را ماهیتآً تعهدی یک طرفه می داند و الحاق قبولی ذینفع را لازم نمی داند.

2- گروهی که ماهیت آن را عقد دانسته و لحوق قبول را شرط فعل می آنند که ضمن عقد آمده

انواع ضمانتامه های قراردادهای بین المللی

1- Tender BID Band ضمانتنامه ی شرکت در مناقصه یا مزایده برای تضمین معقول بدون پیشنهاد و اعتبار قول او در صورت انعقاد قرارداد آزاد می شود.

2- Bank Guarantee PBG- performance band   حسن انجام تعهد کار برای اطمینان از انجام تعهدات فروشنده در طول دوره ی قرارداد، همزمان با آزاد شدن ضمانتنامه ی مناقصه دریافت می گردد. باید unconditional و Extendable باشد.

3- استرداد کسور وجه الضمان   Retention money Guarantee در قراردادهای ساخت یا پروژه ای مبالغی به عنوان پرداخت های میانی انجام می شود. کارفرما درصدی از این مبالغ را نزد خود نگه می دارد تا پس از پایان پروژه و پس از اطمینان از حسن اجرای کار مبالغ مزبور را به نقع پیمانکار آزاد کند.در مقابل قصور پیمانکار از تعهد خود در مورد اتمام پروژه.

4-Advance Payment G(APG) ضمانتنامه ی استرداد پیش پرداخت به عنوان پیش پرداخت

رقمی که خریدار می تواند به فروشنده پرداخت کند و در مقابل ضمانتنامه ی پیش پرداخت از وی دریافت کند. آزاد شدن این ضمانتنامه به 2 صورت تدریجی یا یکپارچه است که بستگی به نوع خرید و تحویل دارد. تاریخ ابطال: حداقل 10 روز پس از سررسید LC طرف که قابل تمدید باشد.

5- ضمانت نامه ی گمرکی: به طور مثال زمانی که متقاضی صدور درخواست حضور در نمایشگاه بین المللی در کشوری دیگر را دارد و یا در زمانی که برای پروژه نیاز به ورود تجهیزات خاص به طور موقت باشد. برای اینکه متقاضی ضمانت نامه، حقوق گمرکی را پرداخت نکند، مبادرت به تقاضای این ضمانت نامه به نفع گمرک کشور میزبان می نماید. گمرک در صورتی که کالای مزبور در زمان مقرر از کشور خارج نشود، یا اینکه حقوق و عوارض گمرکی پرداخت نشود، می تواند ضمانتنامه ی مورد بحث را مورد مطالبه قرار دهد.

به منظور تضمین تعویق یا تقسیط سود و عوارض گمرکی، ترخیص موقت کالا، ترانزیت کالا صادر می شود.

6- Payment AGuarantee ضمانت نامه ی تعهد پرداخت: جهت جایگزینی با اعتبار اسنادی

تفاوت: تسویه حساب و پرداخت تحت اعتبارات اسنادی عادی زمانی انجام می شود که دیگر وامهای درگیر در اعتبار اسنادی وظایف تعریف شده ی خود را به تحقق رسانده باشند. در حالی که ذینفع یک ضمانت نامه ی  تعهد پرداخت، در وهله ی اول باید وجه را از خریدار یا متعهد اصلی دریافت نماید و در صورتی که خریدار در پرداخت خود قصور ورزد، ذینفع با مراجعه به بانک می تواند وجه ضمانت نامه را مطالبه کند.

7- ضمانتنامه ارزی: توسط بانک یک کشور به نفع دستگاههای اجرایی با بانک های کشورهای دیگر صادر می شود.

اسنادی که در قراردادهای بین المللی به جای ضمانتنامه به کار می روند

1- سند وثیقه: در ایالات متحده برای حصول اطمینان خاطر از حسن اجرای تعهدات پیمانکار و اعتماد یافتن به اتمام درست آن گاه از پیمانکاران سند وثیقه گرفته می شود. صادرکنندگان سند وثیقه، موسسات بیمه و موسسات اعتباری خاصی غیر از بانک ها هستند.

2- اعتبار اسنادی احتیاطی یا تضمینی: نوعی اعتبار اسنادی که به موجب آن صادرکننده در مقابل ذینفع متعهد می شود مبلغی را که درخواست کننده  ی گشایش اعتبار از دیگری به صورت پیش پرداخت دریافت داشته بپردازد و یا در ازای هر گونه قصور او، از اجرای تعهدش را از بابت هر نوع دین که درخواست کننده ی گشایش اعتبار بر عهده گرفته، در مقابل ذینفع جوابگو باشد.

الف- قرارداد اصلی بین پیمانکار (درخواست کننده ی گشایش اعتبار ) با کارفرما (ذینفع)

ب- قرارداد درخواست کننده ی گشایش اعتبار با بانک

ج- تعهد بانک صادرکننده ی اعتبار در مقابل ذینفع (کارفرما)

در اینجا سندی که نشانگر قصور درخواست کننده ی گشایش اعتبار از انجام تعهد یا پرداختهایش است باید ارائه شود.

3- اعتبار اسنادی متقابل: ذینفع یک اعتبار اسنادی، خود صادر کننده ی یک ضمانتنامه یا یک اعتبار اسنادی دیگر می شود.